مشكلات مهاجرين ايراني دراسترالیا

شايد براي بيشتر ايرانياني كه هنوز پا به دنياي غرب نگذاشته اند تصويري كه از زندگي مهاجرين ايراني در استرالیا در ذهنشان نقش بسته معادل با تفريحات شبانه روزي ، حمام آفتاب در كنار دريا و آزاديهاي بي حد وحصر جنسي باشد. اما اين تصوير چقدر به واقعيت زندگي ايرانيان در استراليا نزديك است؟ آيا مهاجرين ايراني در استرالیا دائماً در حال خوشگذراني هستند و تمامي اوقات خود را يا در لب ساحل بسر مي برند و يا با قايق هاي شخصي خود در دل اقيانوس به ماهيگيري مشغولند؟

زندگي در استرالیا برخلاف ظاهر فريبنده اي كه ممكن است داشته باشد كار چندان ساده اي نيست و از بسياري جهات سخت تر از زندگي در ايران مي باشد . مهاجرين ايراني پس از ورود به استرالیا با مشكلات عديده اي روبرو هستند كه عمده اين مشكلات بخاطر تفاوت هاي فرهنگي،‌ اقتصادي و اجتماعي عميقي است كه سبك زندگي در استراليا با نوع ايراني خود دارد. همچون ديگر كشورهاي غربي ، اساس و پايه زندگي در استراليا بر مبناي قانون است و بنظر مي رسد مهمترين عامل اصطكاك جامعه مهاجرين ايراني با زندگي در استراليا، از عدم شناخت كافي به قوانين حاكم در استرالیا بعنوان سرلوحه تمام رفتارهاي اجتماعي و فردي تمامي آحاد جامعه نشآت مي گيرد.

روحيه قانون گريزي ايراني كه بدليل بافت فرهنگي و اجتماعي زندگي در ايران شكل گرفته و عكس العملي طبيعي در مقابل عدم پايبندي تمامي اركان جامعه به قوانين در ايران است، عملاً در زندگي غربي و بويژه در استراليا كاربردي نداشته و راه به جايي نمي برد. در استراليا همه در مقابل قانون يكسانند و مرتبه اجتماعي افراد و ميزان تمول آنان هيچ تاثيري در اجراي قانون ندارد. از اين رو، در مواجهه با تخلفات قانوني، تعابيري همچون من پسر آقاي فلاني ام و يا جون سركار بيخيال جريمه شو پول چاي ات رو من ميدم كمترين معنا را براي فرار از اجراي قانون در استراليا دارد.

‌ هموطن ايراني كه سالهاي سال طعم لذت بخش و شيرين فرار از اجراي قانون را در ايران چشيده است، پس از ورود به استراليا، به يكباره خود را در قفسي گرفتار مي بيند كه ارزش افراد در برابر قانون فقط بر مبناي عملكرد آنان تعيين مي شود و نه بر اساس اصل و نسب ويا طبقه اجتماعي فرد. و در اين ميان، آگاهي نداشتن از قانون دليل موجهي براي قانون شكني و قانون گريزي تلقي نمي شود. لذا، اولين سدي كه در پيش روي مهاجر ايراني در استرالیا وجود دارد آگاهي يافتن از كليه قوانيني است كه بايد در زندگي روزمره التزام و پايبندي خود را به آن نشان دهد،‌ در غير اينصورت هرگز با ديگر اقشار جامعه همگون نخواهد شد. بهمين خاطر براي آگاهي يافتن از قوانين استراليا، دانستن زبان از واجبات است و كمك شاياني در ادغام فرد در جامعه جديد خود مي كند.

زبان انگليسي ، پاشنه آشيل ايراني

متاسفانه نظام آموزشي در ايران بگونه اي طراحي شده كه كمك چنداني به يادگيري زبان انگليسي به افراد نمي كند و بيشتر ديپلمه هاي ايراني و يا حتي فارغ التحصيلان دانشگاهي اگر بطور خصوصي به يادگيري زبان اهتمام نكرده باشند، قادر نيستند به مدت 5 دقيقه در مورد يك موضوع به انگليسي صحبت كنند و يا يك صفحه مطلب به انگليسي بنويسند. بدين خاطر، سخني گزاف نيست اگر بگوييم كه عدم تسلط كافي به زبان انگليسي عمده ترين مشكل ايرانيان در خارج از كشور و بويژه در استرالياست و درست همين نقطه ، پاشنه آشيل آسيب پذيري مهاجرين ايراني به شمار ميرود.

دانستن زبان انگليسي عملاً شاه كليد ورود به تمامي اركان جامعه در استرالیاست و شايد كمتر ايراني مهاجري را ميتوان يافت كه بدون تسلط به زبان توانسته باشد مدارج ترقي را در استراليا طي نمايد. براي مهاجرين تازه وارد، دولت استرالیا ليست كاملي از كارهايي كه بايد آنرا به انجام رسانند منتشر كرده ، اما در حقيقت بدليل اينكه انجام هر يك از اين كارها نياز به دانش زبان در آن حوزه خاص دارد انجام دادن اين ليست چالش هاي بسياري براي مهاجرين به همراه دارد. افتتاح حساب بانكي ، گرفتن شماره بيمه مالياتي، ثبت نام در طرح هاي درماني، اجاره مسكن و ... از جمله كارهايي است كه مهاجر بايد در بدو ورود خود اقدام نمايد. اما ، با توجه به اينكه انجام هريك از اين كارها اصطلاحات انگليسي خاص خود را دارد ، لذا، عمل كردن به آنان براي مهاجرين تازه وارد كاري طاقت فرسا و استرس آور است.

فريبرز كه مهندس راه و ساختمان است و 2 سال پيش به استرالیا مهاجرت كرده در اين باره مي گويد:" من قبل از مهاجرت سالها زبان مي خواندم و حتي براحتي نمره 6 را در امتحان IELTS كه براي اخذ ويزاي دائم لازم است را بدست آوردم ،‌اما بمحض ورود به استرالیا متوجه شدم كه دانش زبان من محدود به يكسري لغات و اصطلاحات تخصصي و ادبي انگليسي است كه در واقعيت زندگي روزمره ام كمترين كاربرد را دارد."

تسلط به زبان، نقش اساسي در يافتن كار براي مهاجرين دارد و اگر فرد عليرغم داشتن تحصيلات عاليه نتواند به انگليسي تكلم كند بايد يا به مشاغل خدماتي همچون ظرفشويي، كارواش ، نقاشي ساختمان ، موزائيك كاري و ... كه ندانستن زبان نقش چنداني در انجام كار ندارد تن در دهد و يا در محيط هايي كار كند كه تماماً افراد به زبان فارسي صحبت مي كنند.

فريبرز ادامه مي دهد: " با توجه به اينكه مهندسين راه و ساختمان بازار كار خوبي در استرالیا دارند و من نيز حدود 5 سال تجربه اينكار را در ايران داشتم اما هر بار كه براي شغلي اقدام ميكردم و در مصاحبه ها حاضر ميشدم بدليل عدم تسلط به زبان قادر به گرفتن شغل نمي شدم و اين موضوع بيش از 50 بار براي من اتفاق افتاد. در استرالیا بازار كار بسيار رقابتي است و زبان انگليسي مهمترين نقش را دارد. و من به اين نتيجه رسيدم كه بايد براي يادگيري زبان انگليسي كاربردي وقت بگذارم"

نكته ديگر در خصوص زبان، ‌تفاوت در لهجه انگليسي استراليايي است. چه بسا بسيار كساني هستند كه به زبان انگليسي تسلط كامل دارند ،‌اما پس از مهاجرت ، به دليل لهجه متفاوت استرالياييها تا مدت هاي مديدي دچار برداشت هاي اشتباه در محيط هاي كاري و يا ادارات ميشوند. بدين خاطر ، چه خواسته و چه ناخواسته زماني زيادي طول مي كشد كه مهاجر ايراني بتواند با محيط خود تعامل مثبت داشته باشد.


رانندگي در استرالیا

قوانين راهنمايي و رانندگي در استرالیا تفاوت هاي بسياري با ايران دارند و همين تفاوت ها باعث بروز سردرگمي هاي زيادي براي مهاجرين ايراني مي شوند. جدول بندي و خط كشي خيابانها، علائم راهنمايي و رانندگي و بويژه قرارداشتن فرمان در سمت راست ماشين از بارزترين تفاوت هايي است كه مي توان نام برد. و از اين رو تطبيق با شرايط جديد رانندگي ممكن است براي بسياري از ايرانيان ماهها و شايد سالها به طول انجامد.

گرفتن گواهينامه رانندگي در استرالیا كار ساده اي نيست و با توجه به اينكه داشتن گواهينامه يكي از مدارك معتبر براي شناسايي فرد و همچنين رتق و فتق امور اداري است ، در نتيجه بايد براي گرفتن آن هر چه زودتر اقدام كرد. عموماً ايرانياني كه پا به استراليا ميگذارند از قبل داراي گواهينامه ايراني هستند و خوشبختانه دولت استرالیا شرايط نسبتاً منصفانه اي را براي تبديل گواهينامه آنان به گواهينامه استراليايي فراهم كرده است،‌ اما بهرجهت داوطلب بايد بتواند از سد امتحان آيين نامه و آزمون شهر برآيد تا بتواند گواهينامه كامل خود را دريافت كند .

محمد كه تا بحال دو بار در امتحان آيين نامه و چهار بار در آزمون شهر رد شده است، همچنان تلاش مي كند تا گواهينامه استراليايي خود را دريافت كند. او مي گويد: " واقعاً گرفتن گواهينامه در استراليا كار حضرت فيل است! من هر بار به دلايل مختلف در آزمون شهر رد شدم . در استرالیا با جون من بيخيال گفتن به كسي گواهينامه نمي دهند. يك بار در آزمون شهر ، بدليل اينكه فقط 3 كيلومتر بيشتر از سرعت مجاز رانندگي كردم رد شدم و عجز و التماسهايم هم هيچ ثمري نداشت ."

در استرالیا همانقدر كه گرفتن گواهينامه كار سختي است از دست دادن آن كار ساده اي است. برخلاف ايران كه بهنگام تخلف ، فقط جريمه رانندگي مجازات فرد متخلف است ،‌ در استرالیا سيستم امتياز بندي علاوه بر جرائم نقدي حاكم است . هر راننده حق دارد در طي 3 سال تا 12 امتياز عدم شايستگي در پرونده خود داشته باشد و چنانچه اين حد نصاب را از دست بدهد گواهينامه رانندگي از وي سلب خواهد شد.

اسفنديار كه در آستانه از دست دادن گواهينامه خود است تجربيات خوشايندي از رانندگي در استرالیا ندارد. او يك بار بدليل فقط به خاطر 15 كيلومتر سرعت غير مجاز داشت مجبور شد 231 دلار جريمه بپردازد و 6 امتياز عدم شايستگي را نيز در كارنامه اش ثبت شود. اسفنديار نمي دانست كه اگر بهنگام تعطيلات كسي مرتكب تخلف شود امتياز عدم شايستگي دو برابر محاسبه ميشود . تخلف ديگر اسفنديار عدم توجه به خط كشي عابر پياده بود كه پليس او را 308 دلار جريمه كرد. اسفنديار مي گويد: " اصلاٌ باور نكردم كه به اين راحتي در آستانه از دست دادن گواهينامه خود باشم و مجبور به پرداخت 539 دلار بخاطر دو تخلف كه در ايران ساده انگاشته مي شود باشم. بد شانسي من اين بود كه هر دو تخلف من بهنگام تعطيلات بود و امتياز هاي عدم شايستگي من دو برابر محاسبه شد. در حال حاضر فقط دو امتياز اضافي به من داده اند و چنانچه آنرا از دست بدهم گواهينامه ام را از دست خواهم داد. "

ثبت جرائم رانندگي در پرونده افراد مشكلات ديگري نيز بهمراه دارد كه مهمترين آن پرداخت بيشتر پول بهنگام بيمه كردن ماشين است. برخلاف ايران ، كه ارتكاب يك تخلف رانندگي كاري عادي قلمداد مي شود در استراليا فرد متخلف به نوعي به ديده مجرم بالقوه ديده مي شود، بدين سبب شركت هاي بيمه مبلغ بيشتري از فرد دريافت مي كنند چون مي دانند كه زمينه ارتكاب تخلف در فرد قانون شكن بيشتر از ديگران است و ممكن است شركت بيمه را در آينده مجبور به پرداخت خسارت نمايد.

يكي از علائم راهنمايي و رانندگي جالبي كه در بسياري از بزرگراهها وجود دارد ، تابلوي "‌ مسير اشتباه است ، دنده عقب برويد . "است. شايد كمتر ايراني وجود داشته باشد كه حتي براي ثانيه اي هم كه شده در جهت عكس خيابان در استراليا رانندگي نكرده باشد. سعيد كه ده سال است در استرالیا زندگي مي كند از تجربيات خود مي گويد: " من در ايران 15 سال رانندگي كردم ولي پس از ورود به استراليا احساس مي كردم كه اصلاً رانندگي بلد نيستم ! اينجا رفت و آمد ماشين ها در خيابان دقيقاً برعكس ايران است و گاه اتفاق افتاد كه من در جهت عكس خيابان براي دقايقي رانندگي كردم ."

سعيد خاطره اي جالب از رانندگي در جهت عكس خيابان دارد كه آنرا با هيجان و ترس بازگو مي كند: " يك شب بهمراه دوستم در منطقه اي رانندگي ميكردم كه با آن آشنا نبودم و سپس به يك خيابان عريض پيچيدم . راديو ماشين روشن بود و ما در حال گوش كردن به موسيقي بوديم. پس از اينكه حدود چند صد متر در خيابان رانندگي كردم ناگهان متوجه شدم در جهت عكس خيابان رانندگي مي كنم و بسرعت ترمز كردم و با دنده عقب سعي كردم كه از بزرگراه خارج شوم . در همين حين ، راديو ناگهان گزارشي مستقيم از هليكوپتري را پخش كرد كه وضعيت كنترل ترافيك سيدني را بر عهده داشت و در آن ،‌ گزارشگر هليكوپتر با هيجان از تلاش ماشيني گزارش ميداد كه سعي دارد با دنده عقب از بزرگراه خارج شود !".

سعيد ادامه مي دهد : "ما واقعاً خوش شانس بوديم كه با آن وضع توانستيم از بزرگراه خارج شويم و به گزارشگر نيز فرصت داديم تا نفس راحتي بكشد !"  

بابک عظیمی