آموزش فني و حرفه اي در انگلستان

دوره هاي آموزش تكميلي


از جمله مهم ترين دوره هاي آموزش تکميلي فني و حرفه اي كه در مراكز آموزش عالي فني و حرفه اي انگلستان ارائه مي گردد مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:


National Vocational Qualifications (NVQs) (1


Scottish Vocational Qualifications (SVQs) (2


دوره هاي آموزشي NVQ,SVQ عمدتاً بر اساس استانداردهاي تعيين شده صنعتي و بازرگاني براي داوطلبين شاغل طراحي گرديده است.گفتني است كه هريك از دوره هاي آموزشي NVQ,SVQ از بخشهاي جداگانه اي متشکل گرديده است.دوره هاي آموزشي NVQ,SVQ در کالج ها و مدارس كشور نيز ارائه مي گردد با اين تفاوت كه دانش آموزان مي بايستي همواره به كسب تجارب کاري مبادرت نمايند.لازم به ذكر است كه دوره هاي آموزشي مذكور، پايه هاي برنامه هاي آموزش ملي را تشکيل مي دهد. هريك از دوره هاي آموزشيNVQ,SVQ محدوده اي از کفايت آموزشي افراد را تحت پوشش قرار داده و از سطوح آموزشي خاص در قالب چهار چوب آموزشي برخوردار مي باشند. چهارچوب مذكور از 5 سطح توانايي آموزشي متشكل گرديده است. سطح اول کلي ترين مهارتهاي آموزشي و سطح پنجم بالاترين سطح مهارتهاي حرفه اي را شامل مي گردد.به عبارت ديگر مي توان گفت كه دوره هاي آموزشيNVQ,SVQ درجهت اندازه گيري ميزان کفايت شغلي افراد طراحي گرديده است.توانايي ها براساس عملکرد موفقيت آميز شغلي افراد و توانايي آنان در بکارگيري دانش و ميزان درك افراد از محتواي شغلي مورد سنجش قرار مي گيرد.


General National Vocational Qualifications (GNVQs) (3


General Scottish Vocational Qualifications (GSVQs) (4


علاوه بر اين دوره هاي آموزش حرفه اي GNVQ, GSVQ نيز در جهت توسعه دانش و مهارتهاي شغلي بطور گسترده طراحي گرديده است.دوره هاي آموزشي مذكور همچنين به عنوان کليد مهارتهاي ارتباطاتي و تکنولوژي اطلاعات مطرح مي باشند.به عبارت ديگر مي توان گفت كه دوره هاي آموزشي مذكور در جهت ارائه آموزشهاي ترکيبي پايه متشكل از دوره هاي آموزش عالي و تکميلي با دوره هاي فني طراحي گرديده است. لازم به ذكر است كه دوره هاي آموزشيGSVQ,GNVQ خود از 3 سطح آموزشي مقدماتي، متوسطه و پيشرفته متشكل شده است.


کالج هاي آموزش تکميلي Further Education


عمده دوره هاي آموزشي که به اعطاي مدارک دانشگاهي منتهي نمي گردند در کالج هاي آموزش تکميلي ارائه مي شود. آموزش تکميلي عنواني است که به دوره هاي بدون مدرک دانشگاهي اطلاق مي گردد و دانش آموزان قادر به گذراندن اين دوره ها از سن 16 سالگي به بعد مي باشند. کالج هاي آموزش تکميلي همچنين به ارائه دوره هاي فني- حرفه اي تمايل دارند. تا کنون دوره هاي تکميلي توان جذب دانش آموزان خارجي را نداشته است، اما اين روند در حال تغيير است.


امتيازات آموزشي


امتيازات ويژه آموزش فني و حرفه اي،بنابراستانداردهاي آموزشي مصوب دولت انگلستان متعلق به آن دسته ازجواناني است كه از دوره هاي آموزش تمام وقت ترك تحصيل نموده و به فعاليت دربازاركار مبادرت نموده اند. اعطاي امتيازات ويژه آموزشي به جوانان بريتانيايي درجهت افزايش انگيزش جوانان فعال دربازاركار و بهره مندي ازدوره هاي آموزشي حرفه اي است.


با وجود اين كه طرح مذكورتنها درچندين محدوده فعاليت مي نمايد. با اين حال درحدود20% از دانش آموزان ترك تحصيل نموده رده هاي سني17-16سال را تحت پوشش قرار مي دهد.


در جهت تكميل سياست مذكور، دولت بريتانيا تا اواخر سال1996، به كليه دانش آموزان رده هاي سني 16- 17سال كه از دوره هاي آموزشي تمام وقت ترك تحصيل نموده اند، امتيازات ويژه آموزشي اعطا مي نمود.


اهداف آموزشي


كنفدراسيون صنايع بريتانيا تحت عنوان (CBI) در جهت برخورداري دانش آموزان از شرايط لازم حرفه اي و شغلي و توسعه مهارت هاي فني و ارتقاء سطح كيفي و كمي نيروي كار فعاليت مي نمايد.از جمله مهم ترين اهداف آموزش فني و حرفه اي در كشور انگلستان مي توان به اهداف ذيل اشاره نمود:


1 - نائل آمدن حداقل80% از كل دانش آموزان به صلاحيت فني و حرفه اي NVQ سطح 2 يا معادل تحصيلي آن، در آموزش و تربيت پايه تا سال1997


2 - برخورداري كليه دانش آموزان از تجربه كاري و آموزشي منتهي به اخذ صلاحيت فني و حرفه اي NVQ سطح 3 يا معادل تحصيلي آن


3 - نائل آمدن حداقل 50 درصد از كل دانش آموزان به صلاحيت فني و حرفه اي عمومي NVQ سطح 3 يا معادل تحصيلي آن تا سال 2000


4 - توسعه تداركات آموزش و پرورش فني و حرفه اي در جهت افزايش انعطاف پذيري و اعتماد به نفس هرچه بيشتر دانش آموزان فعال در حوزه آموزش فني و حرفه اي.


نهادهاي مركزي


وزير كارو امور اجتماعي انگلستان، مسؤوليت هدايت اهداف و اولويتهاي آموزش فني و حرفه اي در نظام آموزشي بريتانياي كبير را برعهده دارد. گفتني است كه سياست هاي اجرايي وزارت كار در حوزه آموزشي توسط اداره امور استخدامي و از طريق شوراهاي سرمايه گذاري در حوزه آموزشي تحت عنوان(TEC) اعمال مي گردد. در ولز نيز مسؤوليت اجراي سياست هاي آموزش فني و حرفه اي برعهدهWelsh Office بوده و شوراهاي سرمايه گذاري حوزه آموزش به طور مستقيم با وزيرآموزش ولز قرارداد منعقد مي نمايند.


لازم به ذكر است كه عمل كرد شوراهاي سرمايه گذار حوزه آموزش((TEC براساس محل جغرافيايي متفاوت مي باشد. علاوه بر اين، شوراهاي مذكور از تعدادي هيئت مديره مستقل برخوردار مي باشند كه مسؤؤليت ارائه خدمات آموزش صنعتي جهت ايجاد مشاغل ويژه در حوزه صنايع را برعهده دارند.


تدارك دوره هاي آموزشي فني و حرفه اي دركشور انگلستان در زمره مسؤوليت 500 مؤسسه آموزش عالي و تعداد100مؤسسه آموزش فني و حرفه اي و كارفرمايان خصوصي قرار دارد.


علاوه بر اين82 شوراي سرمايه گذاري حوزه آموزش(TEC) نيزدر انگلستان و ولز فعاليت دارند.شوراهاي مذكور نهادهاي مستقلي مي باشند كه عهده دار مسؤوليت ارتقاء كيفي و كمي مقاطع آموزشي محلي از طريق شناسايي نيازهاي آموزشي و سازمان دهي آموزش فني و حرفه اي مي باشند. شوراهاي مذكور هم چنين مسئووليت ارائه و اجراي طرح هاي آموزش فني و حرفه اي با بودجه دولتي را برعهده دارند. علاوه بر اين، شوراهاي مذكور هم چنين درجهت تلاقي نيازهاي آموزش محلي با مؤسسات آموزش عالي درخصوص طرح ريزي، فراهم سازي تداركات و شرايط ويژه برگزاري دوره هاي آموزشي هم كاري مي نمايند. كليه هيئت مديره هاي مؤسسات آموزش عالي كشور از نمايندگان شوراهاي(TEC) برخوردارمي باشند.


درمقاطع آموزش ملي نيز، شوراهاي مذكور به تخصيص بودجه به آموزش پيشرفته فني و حرفه اي مبادرت مي نمايند.علاوه بر اين مسووليت افزايش هم كاري هاي دو جانبه ميان حوزه صنايع و آموزش را نيزعهده دار مي باشند.مؤسسات و نهادهاي ارائه كننده آموزش صنايع تحت عنوان(ITO ) نيز مسؤوليت توسعه آموزش در حوزه صنايع كشور را برعهده دارند. نهادهاي مذكور به ارائه اطلاعات و خدمات مشاوره به كارفرمايان حوزه صنايع مبادرت نموده و به تعيين استانداردهاي حوزه صنايع اعم از فراهم سازي شرايط لازم حرفه اي و شغلي مبادرت مي نمايند.انجمن هاي مديريتي حوزه صنايع(LB) نمايندگاني از كارفرمايان و كادر حرفه اي حوزه صنايع را شامل گرديده و مسؤوليت تعيين استانداردهاي كيفي و كمي متناسب با مشاغل ويژه حوزه صنايع را برعهده دارند. گفتني است كه تعداد كثيري از انجمن هاي مذكور به عنوان نهادهاي ارائه كننده برنامه هاي آموزش صنايع (ITO ) نيز به فعاليت مبادرت مي نمايند.


ارزشيابي تحصيلي


از جمله مهم ترين نهادهاي مجري برگزاري آزمونهاي جامع آموزش فني و حرفه اي مي توان به شوراي آموزش فني و حرفه اي انگلستان تحت عنوان(BTEC) ، دايره امتحانات فني و حرفه اي تحت عنوان (RSA)، انجمن اصناف تجاري لندن (C&G) و اتاق بازرگاني و صنايع لندن تحت عنوان (LCCI) اشاره نمود. از مورخه سپتامبر سال1994، آزمون AS در حوزه آموزش عالي فني و حرفه اي برگزار گرديده و تركيبي از تحقيقات حرفه اي و آموزشي را شامل مي گردد.


دوره آموزشي BTEC دوره هاي حرفه اي آموزشي در حوزه مطالعات تجاري، مديريت و مهندسي و طراحي را ارائه مي نمايد.دايره امتحانات فني و حرفه اي((RSA نيز به ارائه طرح هاي ارزيابي و گزينشي در كليه جنبه هاي تحقيقاتي تجاري، شامل مهارت هاي دفتري و منشي گري، زبان هاي خارجي و تكنولوژي اطلاعات، مبادرت مي نمايد.


انجمن اصناف تجاري لندن( ( C & G نيز به برگزاري بيش از1100 آزمون در سطوح مختلف آموزش فني و حرفه اي اعم از علوم كشاورزي مبادرت مي نمايد. عمده فعاليت انجمن مذكور به ارائه دوره هاي آموزش فني و حرفه اي متناسب با نيازمندي هاي كارفرمايان حوزه صنايع منتهي مي گردد. گفتني است كه آزمون هاي مذكور بر پايه صلاحيت و كفايت صنعت گران و درجهت سنجش مهارت علمي، دانش، استعداد و تجربه كاري صنعت گران برگزار مي گردد.


اتاق بازرگاني و صنايع انگلستان با عنوان(LCCI) نيز دراين ميان به اعطاي گواهينامه هاي و ديپلم فني و حرفه اي در3 سطح (A -C) مبادرت مي نمايد.درسال 1986،دولت به تشكيل شوراي ملي تشخيص صلاحيت حرفه اي تحت عنوان (NCVQ) درجهت نظارت براعتبار شرايط گزينش دانش جويان رشته هاي فني و حرفه اي توسط دايره ملي امتحانات مبادرت نمود.شوراي مذكور به معرفي 2 شرط لازم و اساسي در گزينش دانش جويان فني و حرفه اي مبادرت نموده كه از آن جمله مي توان به صلاحيت حرفه اي ملي NVQ) ( و صلاحيت حرفه اي عمومي (GNVQ) اشاره نمود.


طي سال هاي اخير، هم چنين دايره ملي امتحانات (RSA) به طراحي پارامترهاي گزينش متعددي در خصوص برنامه هاي آموزشي طراحي شده توسط مؤسسات آموزشي خصوصي مبادرت مي نمايد. صلاحيت حرفه اي ملي ( NVQ )، صلاحيت حرفه اي ويژه دانش آموزاني است كه از دوره هاي آموزش تمام وقت ترك تحصيل نموده اند. درنظام آموزشي انگلستان از صلاحيت حرفه اي تحت عنوان تركيب مهارت ها، دانش و برخورداري از توانايي مربوطه در اجراي چنين مهارت ها و دانشي ياد مي گردد. سيستم ثبت امتيازات و درجه اعتبار علمي دانش آموزان توسط دايره ملي ثبت (NRA) اجرا مي گردد.طي سال هاي اخير، سيستم اعتبارگذاري سطوح 4-1 در صلاحيت حرفه اي ملي تا عالي آموزش فني و حرفه اي به اجرا در آمده است. صلاحيت حرفه اي ملي و عمومي تحت عنوان (SGNVQ) نيز ويژه آن دسته از دانش آموزاني است كه پس از اتمام دوره آموزش پايه هم چنان در نظام آموزش تمام وقت آموزش مي بينند. احراز صلاحيت علمي فوق جهت استخدام در مراكز كاري و ادامه تحصيلات فني تا سطوح عالي آموزشي الزامي است.گفتني است كه طرح مقدماتي صلاحيت حرفه اي عمومي با عنوان (GNVQ) براي نخستين باردر مورخه سپتامبر سال 1992، ارائه گرديده و تا سال 1995 به طور كامل درمحدوده موضوعات آموزشي اعم از مراقبت هاي اجتماعي و بهداشتي،تجارت، مديريت، هنر، طراحي، توليد و توزيع، محيط زيست، ساخت و ساز، مهندسي، هنر هاي اجرايي و ارتباطات، رسانه هاي گروهي،كشاورزي، هتل داري، توريسم ( جهانگردي) و اطلاع رساني به اجرا درآمد. تشخيص صلاحيت حرفه اي عمومي دانش آموزان GNVQ) ) توسط هيئت هاي گزينش حرفه اي صورت گرفته و احراز صلاحيت حرفه اي عمومي در هر3 سطح آموزش پايه، متوسطه و عالي توسط شوراهاي ملي تشخيص صلاحيت حرفه اي(NCVQ) امكان پذير است.


پايه GNVQ : گذراندن 3 واحد اجباري آموزشي به علاوه 3 واحد اختياري از محدوده هاي حرفه اي مختلف و سطح 1 مهارت هاي اصلي ارتباطات و علوم رياضي و فني الزامي است.


صلاحيت حرفه اي و عمومي در آموزش پايه در صورت احراز نمرات D-G و يا سطح 1 صلاحيت آموزشي پس از گذراندن دوره آموزشي 1 ساله به دانش آموزان اعطا مي گردد.


متوسطه GNVQ ( يا GNVQ Intermediate ): گذراندن 4 واحد اجباري به علاوه 2 واحد اختياري و سطح 2 مهارت هاي اصلي ارتباطات و علوم رياضي و فني الزامي است. صلاحيت حرفه اي و عمومي در آموزش پايه در صورت احراز نمرات A-C و يا سطح 2 صلاحيت آموزش پس از گذراندن دوره آموزش 1 ساله به دانش آموزان اعطا مي گردد.


GNVQ Advanced يا پيشرفته: گذراندن 8 واحد اجباري و 4 واحد اختياري، به علاوه4واحد اختياري و سطح 3 مهارت هاي اصلي ارتباطات و علوم رياضي و فني الزامي است. صلاحيت حرفه اي و عمومي در آموزش پايه در صورت احراز نمره A و يا سطح 3 صلاحيت آموزش پس از گذراندن دوره آموزش 2 ساله به دانش جويان اعطا مي گردد. دولت انگلستان حدود 25 درصد دانش آموزان رده هاي سني 16 سال و بالاتر را در دوره هايGNVQ جذب نموده و قصد دارد تا اواخر سال 2003 اين ميزان را به 50 درصد افزايش دهد. در ايرلند دپارتمان كار و آموزش ايرلند در مورخه 2 آوريل 1990 تشكيل يافته , مسؤوليت ارائه برنامه هاي آموزش دولتي درحوزه بازار كار ايرلند شمالي را برعهده داشته و به عنوان نهاد اجرائي آموزش در حوزه اقتصاد فعاليت مي نمايد.هدف اصلي دپارتمان مذكور , كمك به رشد اقتصاد ملي از طريق ارائه خدمات آموزشي در حوزه اقتصاد و صنايع مي باشد. لازم به ذكر است كه دوره هاي آموزش صنايع ويژه جوانان و بزرگسالان ايرلندي در12مركز آموزشي درسراسر ايرلند ارائه مي گردد. از جمله مهمترين اهداف درازمدت دپارتمان مذكور مي توان به ترغيب مراكز مهم صنعتي كشور به تشكيل هيئت نمايندگي دپارتمان كار و آموزش(SRB) درحوزه كاري خود اشاره نمود.


طرح هاي آموزشي


از جمله مهمترين طرح هاي به اجرا در آمده در حوزه آموزش فني و حرفه اي ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:


1 - طرح آموزش جوانان


مديريت طرح آموزش حرفه اي كشور و مسؤوليت رسيدگي و نظارت بر آموزش جوانان(YT) از وزارت كار و امور اجتماعي انگلستان به شوراهاي سرمايه گذاري و آموزش(TEC) تفويض گرديد. آموزش جوانان، برضمانت آموزش حرفه اي دانش آموزان رده هاي سني 25-18 سال غير شاغل و غير دانشجوي انگليسي زبان تأكيد دارد. طبق تبصره قانوني نظام آموزشي انگلستان جوانان شاغل رده هاي سني 25- 18سال نيز مي توانند از برنامه هاي آموزشي ويژه جوانان بهره مند گردند.تكميل طرح آموزش اختصاصي جوانان بالغ بر2سال به طول مي انجامد.


گفتني است كه دوره هاي ويژه آموزش جوانان((YT از طريق انعقاد قرارداد آموزشي با كارفرمايان خصوصي و مؤسسات آموزش عالي ارائه مي گردد. دراين شوراهاي آموزشي نيز به ارائه الگوهاي مختلف آموزشي و پرورشي جهت قادر ساختن افراد جوان در نيل به صلاحيت حرفه اي عمومي(NVQ) تاكيد مي گردد. به طور كلي مي توان گفت كه بنا بر پيشرفت ها ، شرايط و يا توانايي فعاليت در بازار كار احراز گرديده و طي دوره هاي آموزشي حرفه اي جوانان(YT) است كه تناسب و صلاحيت دانش آموزان جهت بهره مندي از امكانات آموزش عالي، مشخص مي گردد.


بودجه دوره هاي آموزش حرفه اي جوانان(YT)، توسط شوراهاي آموزش(TEC) و شوراهاي سرمايه گذاري آموزشي تأمين مي گردد. طرح آموزش جوانان ايرلندي نيز تحت عنوان طرح ملي آموزش (YTP ), طرح آموزشي ويژه دانش آموزان رده سني16 سال ايرلندي ترك تحصيل نموده از دوره هاي آموزشي تمام وقت مي باشد .برخلاف انگلستان و ولز، دوره هاي آموزش جوانان در كشور ايرلند عمدتاًًَ تحت نظارت و هدايت كارفرمايان حوزه صنايع ارائه مي گردد . گفتني است كه دوره هاي آموزشي مذكور با همكاري كارگاه هاي فني, كالج هاي آموزش عالي و كارفرمايان حوزه صنايع كشور ساماندهي مي گردد. لازم به ذكر است كه كليه مراكز آموزشي برگزار كننده دوره هاي آموزشي جوانان مي بايستي از ويژگيهاي آموزش سازمان يافته (RTO) برخوردار باشند.


2 - طرح مهارت هاي شغلي


طرح مهارت هاي شغلي، طرح آموزش مقدماتي2ساله توسعه برنامه هاي آموزشي كشور انگلستان است كه تا سال2003، جايگزين طرح آموزش جوانان و طرح آموزش فني حرفه اي مي گردد. به موجب اجراي چنين طرحي دوره هاي آموزشي به كليه داوطلبان فعال و غير فعال در بازار كار ارائه مي گردد. هدف از طراحي چنين ابتكاري اعطاي گواهينامه سطح 3 صلاحيت حرفه اي يا شغلي تحت عنوان(NVQ) به دانش آموزان ترك تحصيلي مي باشد.


3 - طرح آموزش در حوزه صنايع


از جمله مهم ترين ابتكارات دولت بريتانيا در جهت برقراري ارتباط هر چه نزديكتر ميان مدارس و مراكز آموزشي با حوزه صنايع مي توان به اقدامات ذيل اشاره نمود :


1 - طرح آموزش فني و حرفه اي(TVEI) پروژه مشترك آموزشي است كه بودجه آن توسط اداره آموزش و پرورش و وزارت كار و امور اجتماعي انگلستان تأمين مي گردد.


لازم به ذكر است كه شوراهاي سرمايه گذاري و آموزش نقش مشاوره اي كليدي در اجراي پروژه مذكور برعهده دارند. طي سال هاي اخير، كليه دواير محلي آموزش و پرورش انگلستان(LEA) به عنوان مجري اصلي طرح مذكور فعاليت مي نمايند. طرح آموزش فني و حرفه اي(TVEI) درواقع، طرح مكمل آموزش ملي دانش آموزان رده هاي سني14تا 18سال انگليسي محسوب مي گردد.


طرح مذكور به استفاده از تكنولوژي جديد دركليه برنامه هاي آموزشي كشور تأكيددارد.


گفتني است كه برنامه هاي آموزش فني و حرفه اي مطابق سياستها و استراتژي ملي توسط دواير محلي آموزش و پرورش(LEA)طراحي و مديريت مي گردند و اين درحالي است كه كليه طرح ها و پيشنهادات دوايرمذكور مي بايستي با معيار طرح آموزش فني و حرفه اي(TVEI)مطابقت يابد.كليه كالج ها و مدارس دولتي كشور انگلستان برحمايت و تشويق جوانان درجهت پيشرفت و حصول استانداردها و صلاحيت هاي آموزش فني و حرفه اي متعهد مي باشند.لازم به ذكراست كه كليه قراردادهاي آموزشي ميان حوزه صنايع و آموزش از محل بودجه وزارت كار و امور استخدامي تأمين اعتبار مي گردند.

2 - طرح مشاركت حوزه تجارت و آموزش در جهت افزايش سطح هماهنگي و همكاري ميان حوزه صنايع و آموزش محلي

بودجه طرح مذكور از طريق آژانس هاي سرمايه گذاري و آموزش تأمين گرديده و برقراري هماهنگي عمل كردي ميان حوزه هاي مختلف آموزش از آموزش ابتدايي تا آموزش عالي با حوزه صنايع را گسترش مي دهد. گفتني است كه در هر يك از طرح هاي مشاركتي حوزه صنايع و آموزش نمايندگاني از حوزه آموزش، صنايع و انجمن هاي محلي حضور دارند.طبق آخرين آمار به دست آمده طي سال1993، بالغ بر 465 مؤسسه آموزش عالي كشور انگلستان با تعداد 920500 دانش آموز تمام وقت و 184100 دانش آموز پاره وقت توسط شوراي بودجه آموزش عالي تأمين اعتبار مي گردند. اين در حالي است كه طي سال مذكور، تعداد 24 مؤسسه آموزش عالي، با 37905، دانش آموز تمام وقت در ولز فعاليت داشتند.طبق آخرين آمار به دست آمده طي سال 1992، هم چنين تعداد1500(AEI) در انگلستان و 300 مؤسسه در ولز فعاليت دارند. علاوه براين تعداد 89 مؤسسه خصوصي(غير رسمي) آموزشي عالي در انگلستان و تعداد 2 مؤسسه در ولز فعاليت دارند.