تاريخچه ی سفارتخانه بریتانیا در ایران
سفارت بریتانیا در تهران (به انگلیسی: British Embassy in Tehran)، سفارت رسمی دولت بریتانیا در کشور ایران است.
سفارت بریتانیا در باغی وسیع در «خیابان فردوسی، شماره ۱۹۸» در شهر تهران واقع شدهاست.
در راستای گسترش روابط ایران و بریتانیا، اولین هیئت ثابت نمایندگی بریتانیا در تهران، ابتدا در سال ۱۸۲۱ میلادی (۱۲۰۰ خورشیدی) در باغ الچی در تهران مستقر شد. تقریبا چهل سال بعد شلوغی بیش از اندازه و شرایط نامناسب بهداشتی محل سبب شد تا دولت بریتانیا در پی یافتن محل مناسبتری برای این منظور برآید و برای این کار محل واقع در خیابان فردوسی در حومه وسیعی در شمال شهر قدیمی تهران را به قیمت «بیست هزار تومان» خریداری کرد.
نظارت بر احداث بناهای جدید سفارتخانه به معماری انگلیسی به نام جیمز وایلد سپرده شد.
بزرگترین جشن دیپلماتیک سالانه در این سفارتخانه، جشن مربوط به تولد الیزابت دوم، ملکه بریتانیا و کشورهای همسود است که هرساله در ماه ژوئن برگزار میشود.
هیات نمایندگی بریتانیا در تهران در ابتدا در سال 1821 میلادی (1200 شمسی) در باغ الچی یا بازار کهنه در تهران مستقر شد. تقریبا" چهل سال بعد شلوغی بیش از اندازه و شرایط نامناسب بهداشتی محل سبب شد دولت در پی یافتن محل مناسب تری برای این منظور برآید و برای این کار محل واقع در خیابان فردوسی در حومه وسیعی در شمال شهر قدیمی تهران به قیمت 20.000 تومان خریداری شد.
نظارت بر احداث بناهای جدید سفارتخانه به معماری به نام جیمز وایلد سپرده شد. جیمز وایلد معماری شناخته شده و با تجربه در مورد خاورمیانه بود. طرح وایلد شامل چارچوب و پوشش آهنی ساخت بریتانیا برای سقف می شد. عملیات احداث به زودی آغاز گشت. وی می خواست عملیات احداث را در حدود اواخر سال 1871 (1251 شمسی) به پایان برساند ولی چندین واقعه بلیه مانند رخ داد. بخشی از سقف بنا در ژانویه سال 1871 در حین انتقال از بریتانیا به ایران در دریا از دست رفت و بسیاری از آبروهای شیروانی که از جنس چدن بود شکست. در روز 18 مارس (اواخر اسفند) دو کاروان شامل 367 شتر که سقف آهنی را حمل می کرد، از بندر بوشهر در خلیج فارس به راه افتاد. کاروان نخست چند هفته توسط مامورین مالیاتی ایران که در پی گرفتن پول بودند، توقیف شد. کمی پس از آزادی این کاروان مورد دستبرد راهزنان قرار گرفت و غارت شد. یکی از محافظین کاروان کشته شد و مهره های آهنی پوشش سقف از دست رفت. افراد کاروان ناچار شدند بخشی از محموله را در کوه های نزدیک شیراز بر شانه های خود حمل نمایند. در نهایت سقف در 24 ژوئن (اوایل تیرماه) به تهران رسید. مشکلات دیگر عبارت بودند از کمبود مصالح و حتی قحطی شدید که سبب شد بخش دیگری از محموله به سبب نبودن قاطر برای حمل در بغداد زمینگیر شود. قفل های فرستاده شده عوضی بود و ناچار شدند آنها را به ب
یکی از معروف ترین وقایع تاریخی مربوط به سفارت "بست نشینی" در سفارت در ماه های ژوئیه و اوت سال 1906 (تابستان 1285) و در طی مبارزات منتهی به انقلاب مشروطه بود. در این زمان بین 12 تا 16.000 نفر از ساکنین تهران در محل سفارتخانه بست نشسته و بدین ترتیب زندگی شهر را مختل نموده و مظفرالدین شاه را به صدور فرمان مشروطه و ایجاد مجلس در روز 5 اوت 1906 ( 14 مرداد همان سال) وادار ساختند.
محل زندگی سفیر دیدارکنندگان بسیاری داشت. جرج .ان. کورزن ( که بعدا" لرد کورزن لقب گرفت و نایب السطنه و فرمانفرمای بریتانیا در هند شد) در سال 1889، گرترود بل در سال 1892 و مورتیمر دوراند در سال 1895 در محل هیات نمایندگی اقامت گزیدند. در میان دیپلمات های که از محل هیات نمایندگی دیدار نمودند مورتیمر دوراند، مبدع خط مرزی میان افغانستان و قلمرو بریتانیایی هند، چارلز هاردینگ ( که بعدا نایب السطنه و فرمانفرمای هند شد) و سسیل اسپرینگ- رایس، سفیر بریتانیا در طی جنگ جهانی اول در ایالات متحده آمریکا را می توان نام برد.
روسای سه قدرت اصلی متفقین که با آلمان نازی در جنگ بودند برای نخستین بار در کنفرانس تهران در سال 1943 با هم دیدار کردند. ملاقات های اصلی از روز یک شنبه 28 نوامبر در محل سفارتخانه روسیه آغاز شدو بسیاری دیدارهای غیر رسمی سران که در طی آن با هم دیدار کرده و با هم آشنا شدند در فواصل ملاقات های اصلی انجام گرفت. مسایل اصلی که به نتیجه رسید شامل تاریخ و ابعاد پیاده شدن نیروهای بریتانیایی-آمریکایی در فرانسه و حمله تهاجمی نیروهای روسی در ارتباط با آن، منابع اختصاص یافته به جبهه های ایتالیا، بالکان و برمه که چرچیل نمی خواست مورد غفلت قرارگیرند، بود.
پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 سفارت بریتانیا تحت محافظت کشور سوئد قرار گرفت. در سال 1987 تمامی کارکنان سفارت در پی رخداد سلسله ای از موانع در روابط فراخوانده شدند. در نوامبر 1988 جفری هاو وزیر خارجه بریتانیا با ولایتی وزیر امور خارجه ایران در مورد برقراری روابط دیپلماتیک به توافق رسید. اما در 14 فوریه 1989 آیت الله خمینی فتوایی علیه سلمان رشدی و ناشر آثارش صادر نمود. وزرای خارجه جامعه اروپا تصمیم گرفتند روسای هیات های نمایندگی دیپلماتیک خود را در پاسخ به این عمل از ایران فراخوانند. دولت بریتانیا تمامی کارکنان بریتانیایی را از ایران خارج نمود. تهاجم عراق به کویت بار دیگر در سال 1990 برقراری مجدد روابط را لازم ساخت. با آن که بریتانیا و دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا پس از صدور حکمی توسط دادگاهی در آلمان در خصوص دخالت مامورین امنیتی ایران در قتل چهار کرد ایرانی در آلمان در سال 1992 سفرای خود را از ایران فراخواندند، روابط از آن زمان تاکنون ادامه داشته است. این سفرا بار دیگر در نوامبر 1997 در پی انتخاب آقای خاتمی که عزم خود را در ایجاد جامعه ای مدنی و حکومت قانون و نیز ارتقاء درک و تفاهم گسترده تر بین المللی نشان می داد، به ایران بازگشتند. بریتانیا و ایران در سال 1999 به طور مشترک سطح روابط را به اعزام سفیر ارتقاء دادند.
منبع: سایت سفارت بریتانیا و ویکیپدیا
|