دانشگاه تهران


دانشگاه تهران یکی از دانشگاه‌های دولتی ایران و از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های در حال فعالیت ایران است که در سال ۱۳۱۳ به دستور رضاشاه پهلوی گشایش یافت.

هم اکنون دارای ۲۵ دانشکده‌است و از استادان مجرب ایرانی در بیشتر رشته‌ها بهره می‌گیرد. با داشتن ۳۲ هزار دانشجو یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های خاورمیانه می‌باشد.

رئیس دانشگاه فرهاد رهبر است که دارای مدرک دکترای اقتصاد بوده و یکی از روسای سازمان مدیریت و برنامه ریزی در دولت احمدی‌نژاد بود. او در بهمن ۱۳۸۶ به ریاست دانشگاه منصوب گشت
تاسیس
فکر تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۰۵ خورشیدی توسط دکتر سنک نماینده مجلس نخستین بار پدیدار شد. در نامه‌ای به وزیر معارف درباره اقدام به تاسیس دانشگاه محمد تدین پاسخ داد:

« راجع به اونیورسیته که آن را می‌توانیم دارالعلوم بگوییم کمال علاقه را دارم و مشغول تهیه لوازم مقدمات آن هستم. نظر من این است که در یک فضای وسیعی که شاید ۸۰ تا ۱۰۰ هزار ذرع مربع وسعت داشته باشد، بنایی ساخته شود که شعب علوم و فنون در آنجا تاسیس 
وزیر دربار وقت، عبدالحسین تیمورتاش، از طرف رضا شاه، دکتر عیسی صدیق (صدیق اعلم) را مامور کرد تا در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به ایالات متحده آمریکا سفر کرده و پس از مطالعه در «تاسیسات علمی دنیای جدید»، طرحی برای تاسیس دانشگاه در کشور به دولت تقدیم نماید.[۳] طرح دکتر صدیق مورد مورد قبول کفالت وزارت معارف وقت، علی اصغر حکمت، قرار گرفت و سر انجام با پیگیری ایشان، دکتر علی‌اصغر حکمت، دکتر محمود حسابی و دیگران، سرانجام دانشگاه تهران در هشتم خرداد ماه ۱۳۱۳ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

مهدی خزعلی به هنگام نقل خاطره دیدارش از دکتر حسابی چنین نقل می کند: جهت تاسیس دانشگاه تهران با وساطت یکی از دوستان وقت ملاقاتی از وزیر معارف وقت گرفتم، پس از توضیح طرح، وزیر معارف از من پرسید: «دانشگاه بسازید که چه بشود؟» من عرض کردم: «دکتر و مهندس‌ها که برای تحصیل به فرنگ می روند را در مملکت خودمان تربیت کنیم.» و او پاسخ داد: «تربیت دکتر و مهندس برای ما صد سال زود است.»

متاثر از کوته فکری وزیر معارف از دفتر وزیر خارج شدم، دوستی که آزردگی مرا دید برای تسلی خاطر گفت من می توانم از رضا شاه برایت وقت ملاقات بگیرم. وقت ملاقات با رضا شاه تعیین شد، برای او طرح تاسیس دانشگاه تهران را شرح دادم، و شاه پرسید «که چه شود؟» عرض کردم، به جای آنکه جوانان ما به فرنگ بروند در مملکت خودمان دکتر و مهندس آموزش دهیم و رضا شاه باز پرسید «که چه شود؟» و عرض کردم: «این جاده‌ها و راه آهن را آلمان‌ها می سازند مهندسین خودمان بسازند و ...» شاه بسیار استقبال کرد و گفت بروید طرحتان را بنویسید به مجلس می گویم رای بدهد! و من از همان شب شروع به نگارش طرح دانشگاه کردم. فردای آن روز از دربار به در خانه ام آمدند، تعجب کردم که با من چه کار دارند، دیدم یکصد هزار تومان پول فرستاده اند که اعلیحضرت فرموده اند، کارتان را شروع کنید و طرح تان را نیز بنویسید. این همان مبلغ خرید زمین دانشگاه تهران بود و کار ساخت و ساز همزمان با نوشتن طرح آغاز شد. [۴]

این موسسه با ادغام کردن دارالفنون، مدرسه علوم سیاسی، مدرسه طب[۵]، مدرسه عالی فلاحت و صنایع روستایی[۶]، مدرسه فلاحت مظفر (اولین مدرسه کشاورزی در ایران)، مدرسه صنایع و هنر (تأسیس توسط کمال الملک)، مدرسه عالی معماری، مدرسه عالی حقوق، و چند مرکز آموزش عالی دیگر تهران دایر گشت.[۷] و در ۱۵ بهمن ماه همان سال بود که کلنگ تاسیس دانشگاه تهران توسط رضاشاه در زمینهای پردیس جلالیه تهران (در جنوب پارک لاله کنونی) به زمین زده شد و در جمعه ۲۴ اسفند رسما دانشگاه تهران تاسیس گشت
این دانشگاه بر اساس موسسات آموزش عالی فرانسه الگوبرداری شد و حتی طراحان ساختمان‌های دانشگاه تهران مهندسین فرانسوی بودند، و دروس و برنامه‌های هنرکده (دانشکده هنرهای زیبای فعلی) دقیقاً بر اساس الگوی موسسه اکول د بوزار طراحی گردید.

 
دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۲ خورشیدی.پردیس و بناهای این دانشگاه توسط معماران اروپایی رولاند دوبرول، ماکسیم سیرو، مارکوف، آلکساندر موزر، آندره گدارد، و محسن فروغی طراحی گردید
توسعه
در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی ساختار درسی و پژوهشی دانشگاه رفته رفته به سمت الگوبرداری از سیستم دانشگاه‌های آمریکایی شروع به حرکت نمود[۱۰]: بطور نمونه دانشکده کشاورزی این دانشگاه به کمک دانشگاه یوتا توسعه و گسترش یافت.

اما نمونه‌های دیگری نیز می‌توان بر شمرد: در سال ۱۹۵۴ موسسه علوم اداری دانشگاه (دانشکده مدیریت کنونی[۱۱]) به کمک دانشگاه کالیفرنیا جنوبی و به ریاست دکتر هری مارلو از این دانشگاه آغاز به ارائه مدارج دکترا نمود. در سال ۱۹۵۸ موسسه روزنامه نگاری دانشگاه تهران به کمک دانشگاه ویرجینیا و دکتر جیمز ولارد آغاز به کار نمود. و دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا بود که در سال ۱۹۶۵ رشته دکترای بیماریهای سلولی (cytopathology) را راه اندازی نمود.

دانشگاه‌های دیگر آمریکایی که مستقیما ناظر فعالیت‌های علمی و آکادمیک دانشگاه تهران بودند عبارتند از دانشگاه ایندیانا، دانشگاه ایلینوی در اوربانا شامپاین ، دانشگاه کلرادو در بولدر، دانشگاه آلاباما، و دانشگاه ایالتی کلرادو
انقلاب ۱۳۵۷ ایران
پس از دو سال تعطیلی اجباری در سالهای 1359 تا 1361 به واسطه انقلاب فرهنگی ایران توسط جمهوری اسلامی و در سال ۱۳۶۴ دانشکده‌های علوم پزشکی از دانشگاه تهران رسماً به دستور بخشنامهٔ جدید دولت جدا و مستقل گردیدند و دانشگاه علوم پزشکی تهران را تشکیل دادند. اما بر اساس تفاهم نامه بین دو دانشگاه، اعضای هیات علمی دانشجویان وپژوهشگران دو دانشگاه کماکان متعهد هستند مقالات علمی و پژوهشی خود را در مجلات وکتب وکنفرانس‌های خارجی وبین المللی با یک نام به چاپ برسانند

نقش سیاسی

جدا از مسایل انقلاب ۱۳۵۷ دانشگاه تهران محل پدید آمدن بزرگترین شورش دانشجویی ایران در سال پس از انقلاب در تیر ۱۳۷۸ و همچنین در اعتراضات گسترده توده‌ای بعد از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ بود.
سامانه کتابخانه دانشگاه
در سال ۱۹۷۱ ساختمان جدید کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با طراحی عبدالعزیز فرمانفرمایان گشوده شد که امروزه حاوی ۷۰۰٬۰۰۰ جلد کتاب و ۱۸۰۰ نشریه از سراسر جهان می‌باشد. هر دانشکده و اکثر گروه‌ها نیز کتابخانهٔ تخصصی خود را دارند.

پردیس‌ها

پردیس مرکزی دانشگاه تهران
پردیس دانشکده‌های فنی
پردیس کشاورزی و منابع طبیعی
پردیس ابوریحان
پردیس هنرهای زیبا
پردیس بین المللی کیش
پردیس قم
پردیس علوم
پردیس کاسپین دانشکده فنی دانشگاه تهران

دانشکده‌ها

دانشکدۀ اقتصاد
دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی
دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی
دانشکدۀ فنّی
دانشکدۀ کشاورزی
دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی
دانشکدۀ تربیت بدنی
دانشکدۀ محیط زیست
دانشکدۀ هنرهای زیبا
دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی
دانشکدۀ جغرافیا
دانشکدۀ علوم اجتماعی
دانشکدۀ دامپزشکی
دانشکدۀ علوم
دانشکدۀ علوم تربیتی
دانشکدۀ مدیریت
دانشکدۀ منابع طبیعی
دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران
موسسات پژوهشی
مؤسسه ژئوفیزیک
مرکز تحقیقات بیوشیمی-بیوفیزیک
پژوهشکده تاریخ علم
موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا دانشگاه تهران
مرکز مطالعات زنان
مرکز پژوهشهای کاربردی مدیریت دانشگاه تهران
موسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی

مدیران دانشگاه

دانش‌آموختگان

گشایش دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغرب‌زمین مقارن افتاده بود این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن مغرب‌زمین و علوم جدید تبدیل کرد. از آغاز فعالیت‌های آموزشی دانشگاه تهران تاکنون همواره افراد شایسته و شخصیت‌های برجسته و چهره‌های پرآوازه‌ای در آن به تحصیل پرداخته‌اند.