قانون اساسی ایالات متحده آمریکا
قانون اساسی ایالات متحده آمریکا که در تاریخ ۱۷۸۹ به تصویب رسید، قدیمیترین قانونهای اساسی موجود جهان است و در طول بیش از ۲۲۰ سال هنوز به قوت خود باقی است. در حقیقت هیچگاه قانون اساسی ایالات متحده تغییر نکرده و صرفاْ اصلاحیههایی به آن افزوده شدهاست. به همین جهت، قانون اساسی این کشور از ثبات و انسجام فراوانی برخوردار است و به عنوان یک میراث ملی در میان مردم آمریکا شناخته میشود.
اصول این قانون از ۷ فصل تشکیل شده که هر یک از فصول چندین بخش را در بر میگیرد. روح کلی حاکم بر قانون اساسی بر ۳ محوراصلی قرار دارد که به عنوان محورهای غیر قابل تغییر در نظر گرفته شدهاند. این ۳ محور عبارتاند از:
- تفکیک قوا در ایالات متحده آمریکا
- نظام انتخاباتی در ایالات متحده آمریکا
- نظام فدرالی ایالات متحده آمریکا
هر یک از این اصول غیر قابل تغییر نیز در آرمانها و اهداف رهبران استقلال و بنیانگذاران ایالات متحده ریشه دارد. بسیاری از مهاجران اروپایی و بازرگانان که از کنترل سیاسی و اقتصادی بریتانیا بر همه ارکان این کشور در ناراضی بودند، هرگونه استبداد مطلقه را نفی کردند و برابری - البته برابری سفید پوستان ـ را سرلوحه روابط اجتماعی خود قرار دادند.
در نتیجه، بنیانگذاران آمریکا تلاش کردند تا سر حد امکان در اعلامیه استقلال ایالات متحده آمریکا و همچنین در سند قانون اساسی، نظام حکومتی جدید را به گونهای طراحی نمایند که از قدرت گرفتن فرد یا گروهی جلوگیری بعمل آورد و اجازه ندهد آزادیهای فردی و اجتماعی شهروندان خدشه دار شود. این اصول در منشور حقوق تجلی یافت . بعلاوه حفظ وحدت میان مستعمرات سیزده گانه و نفی سلطه دولت فدرال بر دولتهای ایالتی نیز یکی دیگر از دغدغههای بنیانگذاران کشور جدید بود. این موارد بخش عمدهای از اصول و بندهای سند قانون اساسی را برخود اختصاص دادهاست.
تغییر قانون اساسی
در فصل پنجم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا شیوه تصویب اصلاحیههای قانون اساسی تشریح شدهاست. از این طریق امکان الحاق بندهایی به قانون اساسی امکان پذیرمی شود، بدون آنکه نیازی به تغییر قانون اساسی باشد.
در قانون اساسی چهار شیوه برای تصویب اصلاحیه پیش بینی شدهاست. در اولین شیوه، پیشنهاد اصلاح قانون اساسی توسط دو سوم اعضاء کنگره ایالات متحده آمریکا بررسی و تصویب میشود و برای تصویب نهایی به مجالس ایالتها ارسال میگردد. بعد از تائید سه چهارم مجالس ایالتی، آن پیشنهاد به عنوان اصلاحیه جدید به قانون اساسی افزوده میشود.
شیوه دوم به این صورت است که پس از تصویب پیشنهاد اصلاحیه توسط دو سوم نمایندگان کنگره، این پیشنهاد به جای ارسال به مجالس قانونگذاری ایالتها، به کنوانسیونهای ملی ایالتها فرستاده میشود و اگر سه چهارم ایالتها آن را تصویب نمایند، جنبه قانونی بخود خواهد گرفت.
تاکنون از ۲۷ اصلاحیه قانون اساسی که از سال ۱۷۸۹ به تصویب رسیدهاست، ۲۶ مورد با استفاده از شیوه نخست و یک مورد به شیوه دوم تصویب شدهاند که آن یک مورد نیز مربوط به اصلاحیه بیست ویکم در سال ۱۹۳۳ است.
دوشیوه دیگر اگر چه در قانون اساسی پیش بینی شده اما تاکنون در تاریخ ایالات متحده به مرحله اجرا گذاشته نشدهاست. در این دو شیوه ابتدا پیشنهاد تصویب اصلاحیه قانون اساسی از سوی کنوانسیونهای ملی به کنگره داده میشود و کنگره باید آن را با دو سوم آراء تائید نماید و سپس برای تصویب نهایی یا به مجالس قانونگذاری ایالتها ارسال میشود و یا اینکه در اختیار کنوانسیونهای ملی قرار میگیرد. اما به هر حال در هر دوحالت، سه چهارم مجالس قانونگذاری ایالتها و یا کنوانسیونهای ملی باید این پیشنهاد را تصویب نماید تا جنبه قانونی به خود بگیرد.
|